Heilige bomen

Ooit bestond Noord Europa voor het grootste gedeelte uit dicht begroeide bossen. De volkeren die er leefde hadden diep ontzag voor het woud. Het was immers de plek van voedsel, brandstof, beschutting en medicijnen. Bomen werden gezien als entiteiten. Met hun wortels hadden ze contact met de aarde en de onderwereld en met hun takken reikten ze naar de goden. De bladeren leken te communiceren met de geesten als ze door de wind werden beroerd en de cycli van de seizoenen waren duidelijk zichtbaar. Aldus vormden zij een kanaal tussen de werelden en konden wijsheid brengen.
Elke stam had zijn eigen moederboom welke om verschillende redenen als zodanig werd beschouwd:

• De boom leverde een essentiële grondstof voor een onmisbaar product.
• De boom stond bij een waterbron.
• De boom was verbonden met een historische gebeurtenis
• De boom werd geassocieerd met een favoriete god of godin.
• De boom had een speciale genezingskracht
• De boom markeerde een grens.
• De boom had een speciale uitstraling door zijn uiterlijk of leeftijd
• De boom stond op een ongewone plek
• Of de boom stond of was geplant op een ceremoniële plek.

Als een volk zich ergens ging vestigen werd een deel van het woud gerooid voor landbouw, maar die speciale boom lieten ze staan. Het werd de plek van samenkomsten, feesten, rechtspraak, verering of magie.

Met de komst van het christendom werden heilige bomen ontwijdt of simpelweg omgehakt. Cynisch genoeg werd het hout dan gebruikt om er de kerk van te bouwen die op die plaats werd gezet. Toch bleef de bomencultus bestaan. Zij was te diep verankert in de samenleving. “If you can’t beat them join them “ dachten de christenen en besloten de bomen te wijden aan Jezus en Maria. De boom van Freya (de Linde) werd de boom van Maria en de eik (Wodan) werd de boom van Jezus.

De heilige bomen hadden de meest uiteenlopende functies:
Als orakel of om voorspellingen te doen:
De Romeinen een de Germanen gebruikte de hoeveelheid beukennootjes als indicatie voor het komende winterweer: Hoe meer nootjes, hoe langer en strenger de winter zou zijn. Griekse priesters meenden de stem van Zeus te horen in de eik en vertaalde de boodschap voor het volk.
Om te socialiseren:
Op dorpspleinen stonden vaak oude lindebomen. Hier kwamen de dorpelingen samen voor de nieuwste roddels, feesten en markten. Vaak werden op de dikste takken planken bevestigd waar het orkest kon plaatsnemen.
Om magie te bedrijven:
Met name de Keltische en Germaanse tradities hadden de overtuiging dat bomen magische krachten hadden. Door contact met de boom kon de magie worden overgedragen. Vooral de eik, linde, es, beuk, hazelaar en taxus zouden deze krachten bezitten. Holle bomen namen een speciale plaats in. Men zag hierin een rechtstreekse verbinding met de goden en de onderwereld. Als je goed luisterde kon je de stemmen horen. Overblijfselen van dit geloof kun je terug vinden in het gebruik om bepaalde uitspraken af te kloppen op hout.
Om te genezen:
Van beuken, eiken, linden of dennen werd verondersteld dat ze genezende krachten hadden. Middels lapjes kon de ziekte of leed worden afgebonden, en met spijkers genageld worden. Zodoende werd de ziekte of leed overgedragen op de boom. Er zijn ook praktijken bekend waarbij men om middernacht in het schors moest bijten of dat de zieke door of in een holte van een boom moest gaan. Stukjes schors dienden als amulet of werden verwreven tot medicijn.

Ook nu worden oude bomen nog met ontzag bekeken. Daar hun leeftijd meerdere generaties kan overlappen denk je al gauw aan wat die boom alle maal gezien en meegemaakt heeft. Ooit wel eens tegen een oude boom aangeleund? Als je goed luistert kun je het sap horen stromen. De wijsheid van eeuwen maakt daar zijn ronde.